Τα δικαιώματα των ζώων, η κοινωνική και η νομική πτυχή

Η σημερινή κυπριακή πραγματικότητα

Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο πολιτισμός μιας χώρας φαίνεται από τον τρόπο που οι πολίτες της συμπεριφέρονται στα ζώα. Στην Κύπρο, δυστυχώς, τα κρούσματα βιαιοπραγίας ενάντια σε ζώα και κακοποίησης μέχρι θανάτου, δεν ήταν λίγα τα τελευταία χρόνια.

Όλο και περισσότερος κόσμος ξεσηκώνεται και αντιδρά στα απαράδεκτα αυτά φαινόμενα ζητώντας παραδειγματισμό και τιμωρία από την κοινωνία και φυσικά από τη δικαιοσύνη. Οι κραυγές απελπισίας του κόσμου δεν ακούστηκαν όσο θα έπρεπε στα «αυτιά» του Νόμου για να παραδειγματιστούν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο οι «άνθρωποι» οι οποίοι προβαίνουν σε αυτού του είδους πράξεις.

Οι Κύπριοι έχουν αρχίσει να δείχνουν ολοένα και περισσότερη ευαισθητοποίηση στα θέματα αυτά, να προβαίνουν ακόμα και σε διαδηλώσεις και να κινητοποιούνται για τα δικαιώματα των ζώων, ζητώντας από το κράτος να απονέμει δικαιοσύνη. Φυσικά κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ίσως να υπάρχουν, και υπάρχουν πράγματι, σοβαρότερα εγκλήματα αλλά δεν παύουν κι αυτά να αναστατώνουν την κοινή γνώμη και να μειώνουν τον πολιτισμό και τον χαρακτήρα μας σαν χώρας εφόσον μένουν ατιμώρητα και μη καταδικαστέα από τη δικαιοσύνη του τόπου μας.

Αυτός ο κόσμος όμως ζητά δικαιοσύνη από έναν Ποινικό Κώδικα κατά μία έννοια απαρχαιωμένο, τουλάχιστον όσον αφορά τα αδικήματα κατά των ζώων. Ο Ποινικός μας Κώδικας είναι ένα αξιόλογο νομοθέτημα το οποίο έχει τεθεί σε εφαρμογή από το 1929. Παρ’ όλ’ αυτά ορισμένες από τις διατάξεις του όπως και τα αδικήματα κατά των ζώων δεν έχουν τροποποιηθεί για να αντικατοπτρίζουν τη σημερινή πραγματικότητα δημιουργώντας προβλήματα, κενά και αντιφάσεις στο νομικό μας σύστημα. Για παράδειγμα, ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει σαν ποινικά αδικήματα την κλοπή γαιδάρου και τη βλάβη σε συγκεκριμένα ζώα όπως η φοράδα, το μουλάρι, η αγελάδα, το βόδι και άλλα ζώα τα οποία ήταν απαραίτητα για την επιβίωση του άνθρωπου τότε, όταν θεσπίστηκε ο Κώδικας και όφειλαν να τα προστατεύσουν με κάποιο τρόπο. Στη σημερινή εποχή όμως, οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για αδικήματα κατά των ζώων χρήζουν άμεσης τροποποίησης ούτως ώστε να προστατεύονται όλα τα ζώα από την κτηνωδία ορισμένων ανθρώπων και για να νιώσει ο κάθε Κύπριος πολίτης ότι στην κοινωνία που ζούμε τιμωρούνται όλων των ειδών οι αποτρόπαιες πράξεις, τόσο στους ανθρώπους όσο και στα αβοήθητα ζώα.

Εκτός από τον Ποινικό Κώδικα υπάρχει και ο περί Προστασίας και Ευημερίας Ζώων Νόμος του 1994 ο οποίος περιέχει πολλές πρόνοιες που προστατεύουν τα δικαιώματα των ζώων και καταδικάζει τις ηθελημένες βιαιοπραγίες και θανατώσεις ζώων με ένα χρόνο φυλάκιση και πρόστιμο έως και 1700 Ευρώ και σε περίπτωση επανάληψης του αδικήματος, ποινή φυλάκισης δύο χρόνων και πρόστιμο έως και 3400 Ευρώ. Το ερώτημα είναι κατά πόσον εφαρμόζεται στην πράξη ο Νόμος αυτός και κατά πόσο οι αδικοπραγούντες διώκονται και τιμωρούνται με βάση τον εν λόγω νόμο. Ο περί Προστασίας και Ευημερίας Ζώων Νόμος, προστατεύει σε ικανοποιητικό βαθμό τα ζώα και ρυθμίζει ορθά τις συνθήκες διαβίωσης τους, εντούτοις παρ’ όλα τα περιστατικά που έχουν διαπραχθεί, όπως προκύπτει από τις λίγες εκδοθείσες αποφάσεις των Δικαστηρίων σχετικά με το θέμα, αλλά και εξ’ όσων γνωρίζουμε, μικρός ήταν ο αριθμός αυτών που οδηγήθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης για τέτοιου είδους πράξεις.

Την ίδια στιγμή και ενώ πολλές κακοποιήσεις σε ζώα μένουν ατιμώρητες, πολλές είναι οι περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες σκύλων διώκονται, δικαίως βέβαια, από τους Δήμους βάση του περί Κυνών Νόμου, για πολύ πιο μικρά αδικήματα όπως η άδεια κατοχής σκύλου κτλ. Αυτό που μένει να δούμε είναι και την εφαρμογή στην πράξη του περί Προστασίας και Ευημερίας Ζώων, γιατί εκτός από τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από κάποια νομοθετήματα προς τα ζώα όπως ο προαναφερόμενος περί Κυνών Νόμος, τα ζώα έχουν κι αυτά ένα απλό και λογικό δικαίωμα, να μην τα κακομεταχειρίζονται και να μην φονεύονται άδικα και βάναυσα.

Τα αποτρόπαια και λυπηρά περιστατικά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τον τελευταίο καιρό πρέπει να μας αφυπνίσουν σαν κοινωνία και οι αδικοπραγούντες να τιμωρηθούν παραδειγματικά για να σταματήσει και να χαλιναγωγηθεί αυτό το κύμα βίας που παρατηρείται απέναντι στα ζώα. Πέραν των τόσων περιπτώσεων που έχουν δημοσιευθεί, ας αναλογιστούμε πόσα ακόμα άλλα περιστατικά υπήρξαν ή υπάρχουν τα οποία δεν θα μάθουμε ποτέ. Αυτά τα περιστατικά στιγματίζουν όχι μόνο τον πολιτισμό μας αλλά και την εικόνα μας στις άλλες χώρες καθώς στον κόσμο των κοινωνικών δικτύων που ζούμε όλα μαθαίνονται με ταχύτητα φωτός. Έτσι, αφού υπάρχει ο σχετικός Νόμος πρέπει να εφαρμοστεί στην πράξη και να τελειώσει η ανεκτικότητα και η ατιμωρησία. Εάν οποιοσδήποτε πολίτης αντιληφθεί ότι ζώα υπόκεινται σε κακοποίηση ή θανατώνονται με παράνομους τρόπους μπορεί να αποταθεί και να καταγγείλει το περιστατικό στην Αστυνομία ή στην Κτηνιατρική Υπηρεσία. Η ευαισθητοποίηση του κοινού και των αρμόδιων αρχών σε μια συντονισμένη προσπάθεια, θα δώσει δραστική λύση σ’ αυτή τη μάστιγα της κακοποίησης των ζώων και φαίνεται ότι προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη γίνει κάποια βήματα, έστω και διστακτικά, αλλά χρειάζεται να γίνουν ακόμη πολύ περισσότερα.