Δέντρα-σημεία αναφοράς για τη Λεμεσό

Τρία σημεία αναφοράς της Λεμεσού, συνδέονται άμεσα με τρία διαφορετικά δένδρα, τη συκαμινιά την κουνναπιά και τον πλάτανο. Αυτά τα δένδρα με την εντυπωσιακή παρουσία τους και με τη χρησιμότητα τους έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο να πάρουν τα τρία σημεία της πόλης μας το όνομα τους διατηρώντας το μέχρι σήμερα.

Μέρος Α'

Αυτά τα δένδρα, κυρίως λόγω του φυλλώματος, του ύψους και της περιφέρειας τους, πέραν του ότι ήσαν εντυπωσιακά, εχρησιμοποιούντο για τον ίσκιο τους, ιδίως τα καυτά καλοκαίρια. Βέβαια ανεπτυγμένη περιβαλλοντική συνείδηση δεν υπήρχε τότε, και τούτο φάνηκε με την εξαφάνιση τους με τη μεγαλύτερη ευκολία, όμως όλοι εκτιμούσαν τη χρησιμότητα τους. Και τα τρία αυτά δένδρα φαγώθηκαν από τη «πρόοδο» την ανάπτυξη και την αναγκαιότητα. Δεν υπάρχει τίποτε απ’ αυτά εκτός βέβαια από την ανάμνηση των παλαιοτέρων που τα έζησαν, και των ονομάτων τους σαν σημείων αναφοράς.

Η «Συκαμινιά» σαν σημείο αναφοράς, βρίσκεται στην οδό Ελευθερίας. Η συκαμινιά ή κατά άλλους βαβατσινιά, όταν ιδιαιτέρως οι καρποί του είναι κόκκινοι (βυσσινιοί), είναι πλατύφυλλο φυλλοβόλο δένδρο. Παλιά φυτευόταν για την χρήση των φύλλων ως τροφή για τους μεταξοσκώληκες. Οι καρποί της, οι βαβάτσινοι, τρώγονται και είναι αρκετά εύγευστοι. Το δένδρο αυτό, σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που το πρόλαβαν, βρισκόταν έξω από το σημερινό κέντρο ΝΟΤΕΣ. Όταν υπήρχε η συκαμινιά δεν υπήρχε το κτίριο, έτσι ο χώρος ήταν ελεύθερος και κάτω από τη σκιά του καθόταν ο κόσμος κι’ απολάμβανε το καφέ του. Μάλιστα στην απέναντι πλευρά και λίγο ψηλότερα υπήρχε και το ομώνυμο καφενείο «Συκαμινιά». Το δέντρο πρέπει να αποκόπηκε μεταξύ του 1930-40.

Η οδός Ελευθερίας ήταν από τους πλέον εμπορικούς και βιοτεχνικούς δρόμους της Λεμεσού την περίοδο 1850-1970 περίπου. Ήταν ο δρόμος δραστηριοτήτων και επίσκεψης των χωρικών από τα κρασοχώρια, σ’ αντίθεση με την διπλανή οδό Ειρήνης (πρώην Βικτωρίας) που ήταν ο δρόμος των Πλατριτών και των Μαραθευτών. Η περιοχή της «Συκαμινιάς» υπήρξε και θέατρο παράνομων δραστηριοτήτων με δολοφονίες και απόπειρες φόνων.

Η «Κουνναπιά», είναι ένα άλλο σημείο, λιγότερο γνωστό, αφού μετά την εκκοπή του ομώνυμου δέντρου δεν κρατήθηκε πολύ στις αναφορές των Λεμεσιανών. Βέβαια είναι αρκετά γνωστό σημείο αναφοράς στους παλαιότερους Λεμεσιανούς.

Η κουνναπιά βρισκόταν στην πλατεία όπου στη θέση της κτίστηκε η Β’ Δημοτική Αγορά ή «μιτσί παντοπουλείο», πίσω από το πρατήριο της ΚΕΟ στη ανατολική πλευρά του κάστρου. Σήμερα, η Αγορά λειτουργεί σαν μικρό θέατρο. Η κουνναπιά είναι δένδρο αειθαλές, κάπως σπάνιο και εισήχθηκε στην Κύπρο γύρω στο 1800. Ο καρπός του είναι περίπου στρογγυλός μεγέθους μπίλιας. Έχει κουκούτσι κι όταν είναι ώριμος έχει χρώμα ελαφρώς πορτοκαλί. Τρώγεται και έχει πολύ ωραία γεύση, ιδίως όταν είναι αρκετά «ψημένος», μάλιστα λέγεται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες ιδίως για το βήχα.

Μπορούμε να φανταστούμε την πλατεία της «Κουνναπιάς» χωρίς το κτίριο της Β’ Δημοτικής Αγοράς με το δένδρο να βρίσκεται στο κέντρο. Ήταν ένα εντυπωσιακό δένδρο καταπράσινο ολόχρονα, χαρίζοντας σκιά και δροσιά το καλοκαίρι. Στα δυτικά της πλατείας υπήρχε καφενείο πίσω ακριβώς από το πρατήριο της ΚΕΟ. Η πλατεία χρησιμοποιόταν σαν υπαίθρια αγορά ζώων, κρεάτων, λαχανικών, φρούτων κ.λ.π. Ερχόντουσαν οι παραγωγοί από τα χωριά και άλλες περιοχές για να προωθήσουν τα προϊόντα τους ή να κάνουν ανταλλαγές προϊόντων ή ζώων. Ήταν επίσης τόπος συνάντησης για συζήτηση θεμάτων που τους απασχολούσαν, πίνοντας το καφέ τους ή και καπνίζοντας το ναργιλέ τους στο καφενείο της «Κουνναπιάς».

Εκεί υπήρχε και το «χάνι της Κουνναπιάς», όπου ερχόμενοι οι χωρικοί άφηναν τα ζώα τους (γαϊδάρους, άλογα κ.λ.π) και οι ίδιοι, εάν ήθελαν να διανυκτερεύσουν στα δωμάτια του. Χάνια υπήρχαν πάρα πολλά στην περιοχή της πλατείας της Κουνναπιά. Επίσης υπήρχαν εστιατόρια, εργαστήρια κατασκευών και επιδιορθώσεων διαφόρων αντικειμένων, όπως κωμοδρομιά, πεταλωτήρια, στρατουράδικα, κουρεία, ραφτάδικα κ.λ.π. Η πλατεία της «Κουνναπιάς», καταργήθηκε, το επώνυμο δένδρο κόπηκε και το καφενείο γκρεμίστηκε το 1934 για να κτιστεί στην θέση τους η Β’ Δημοτική Αγορά.

Δείτε φωτογραφίες