Προστασία ανηλίκων από Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση

Περί Πρόληψης και Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Εκμετάλλευσης Παιδιών και Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου

Ένα μείζον πρόβλημα το οποίο μαστίζει όχι μόνο την μικρή κοινωνία της Κύπρου αλλά ολόκληρο το κόσμο, είναι αυτό της σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων.

Η ανάγκη πάταξης αυτού του είδους εκμετάλλευσης αλλά και της κακοποίησης ανηλίκων είναι επιβεβλημένη, αφού είναι αποδεδειγμένο ότι η κακοποίηση ανηλίκων σε κάθε μορφή και έκταση, προκαλεί ανεπανόρθωτες βλάβες στον ψυχισμό τους, προκαλώντας τους με αυτό τον τρόπο ανεπανόρθωτη ζημιά, η οποία σπάνια επουλώνεται και τους ακολουθεί καθ’ όλη την διάρκεια της ενηλικίωσης και της μετέπειτα ζωής τους. Έρευνες που διενεργήθηκαν τα τελευταία χρόνια έδειξαν ότι, ένα στα πέντε παιδία στην χώρα μας, έχει βρεθεί αντιμέτωπο με κάποιου είδους σεξουαλική εκμετάλλευση.

Έχει παρατηρηθεί ότι στο παρελθόν, εγκλήματα τέτοιας φύσης, τιμωρούνταν με ποινές οι οποίες θεωρούνταν από την κοινή γνώμη ως έκδηλα ανεπαρκείς και πολλές φορές προκαλούσαν το περί δικαίου αίσθημα.

Σύνηθες φαινόμενο, ήταν ο θύτης να λαμβάνει ποινές φυλάκισης ύψους δυο με τρία έτη και στην συνέχεια να αφήνεται ελεύθερος, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε ουσιαστική προστασία, είτε προς τα θύματα, είτε προς άλλα ευάλωτα πρόσωπα. Οι ποινές συνεπώς δεν ήταν σε καμία περίπτωση έκδηλα αποτρεπτικές και ως επακόλουθο ο θύτης δεν διστάζει μετά την αποφυλάκιση του, να επαναλάβει τέτοιου είδους πράξεις ή σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ξαναέρθει σε επαφή με το θύμα του, καθώς οι περισσότεροι θύτες σεξουαλικών αδικημάτων με θύματα ανηλίκους, είναι άτομα του άμεσου συγγενικού περιβάλλοντος του ανηλίκου.

Κλασικό παράδειγμα των ανωτέρω, περιγράφεται σε δημοσιευμένη το 2011, δικαστηριακή υπόθεση, οι υποθέσεις Γενικός Εισαγγελέας όπου ο Μ.Ι., πατέρας παρενοχλούσε σεξουαλικά την ανήλικη θυγατέρα του, ηλικίας 4 ετών, η οποία έπασχε από ελαφριάς μορφής νοητική στέρηση. Το Κακουργιοδικείο επέβαλε στον πατέρα κατόπιν παραδοχής του, ποινή φυλάκισης τριών ετών. Η ποινή αυτή κατ’ έφεση δεν θεωρήθηκε ανεπαρκής σε βαθμό ανατροπής της.

Παρόμοια ποινή επιβλήθηκε και στον Σ.Π. ο οποίος για συνεχή περίοδο 7 ετών, διενεργούσε άσεμνες επιθέσεις σε ανήλικη, η οποία είχε τεθεί υπό την προστασία του από το Γραφείο Ευημερίας, στην ηλικία των 3 ετών. Στον εν λόγω κατηγορούμενο επιβλήθηκε, το 2013, ποινή φυλάκισης 18 μηνών, η οποία επικυρώθηκε κατ’ έφεση, το 2014..

Τέτοιου είδους συμπεριφορές και ενέργειες εναντίον ανηλίκων, οδήγησαν στην αναγκαιότητα θεσμοθέτησης μέτρων για την καλύτερη προστασία των ανηλίκων θυμάτων.

Τα οποιαδήποτε κενά υπήρχαν στην νομοθεσία μας, έρχεται να καλύψει ο πρόσφατος νόμος που θεσμοθετήθηκε, ήτοι ο περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμος του 2014.

Ο Νόμος αυτός είναι αρκετά λεπτομερής και εισάγει στην κυπριακή έννομη τάξη καινοτομίες και αυστηρότερες ποινές, εναντίον κακοποιήσεων που διενεργήθηκαν σε βάρος ανηλίκων.

Αρκετά σημαντικό για την προστασία των ανηλίκων , είναι η ίδρυση Αρχείου το οποίο τηρείται στην Αστυνομία, και στο οποίο καταχωρούνται όλα τα αναγκαία στοιχεία σε σχέση με τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα που καταδικάστηκαν για σεξουαλικά αδικήματα σε βάρος ανηλίκων, ενώ επίσης καταγράφονται τα στοιχεία προσώπων τα οποία καταδικάστηκαν για αδικήματα τα οποία αναφέρονται στον Νόμο αυτό, τα οποία όμως διαπράχθηκαν στο εξωτερικό.

Πέραν των πιο πάνω, άτομα τα οποία καταδικάσθηκαν για αδίκημα του Νόμου έχουν υποχρέωση κοινοποίησης στην Αστυνομία των προσωπικών τους στοιχείων και οποιαδήποτε παράλειψη συνιστά ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με ποινή φυλάκισης μέχρι και τρία έτη ή χρηματική ποινή μέχρι €170 000, ή και με τις δύο ποινές.

Προκείμενου να υπάρχει περαιτέρω προστασία των ανηλίκων, με τον πιο πάνω Νόμο οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο προτίθεται να προχωρήσει σε επαγγελματικές ή εθελοντικές δραστηριότητες στα πλαίσια των οποίων θα εργοδοτήσει άτομα που θα έχουν τακτικές επαφές με ανηλίκους (όπως για παράδειγμα εξωσχολικές δραστηριότητες ή φύλαξη παιδιών), πριν προσλάβει οποιοδήποτε πρόσωπο έχει υποχρέωση να ζητήσει αλλά και να λάβει πιστοποιητικό από τον προτιθέμενο υπάλληλο του ότι δεν περιλαμβάνεται στο πιο πάνω Αρχείο. Οποιαδήποτε παράλειψη συμμόρφωσης την υποχρέωση αυτή επισύρει προς τον εργοδότη, ποινή φυλάκισης μέχρι και τρία έτη ή χρηματική ποινή μέχρι €170 000, ή και τις δύο ποινές.

Πέραν του Αρχείου Καταδικασθέντων Προσώπων, ιδρύεται επίσης και Ταμείο Στήριξης Ανήλικων Θυμάτων Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης και Κακοποίησης, όπου κατατίθενται όλα τα έσοδα που προκύπτουν κατόπιν δήμευσης εσόδων και πόρων που προέρχονται από τη διάπραξη αδικημάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και παιδικής πορνογραφίας, ενώ επιπλέον κατατίθενται σε αυτό όλες οι χρηματικές ποινές που καταβάλλονται κατόπιν επιβολής ποινής από τα Δικαστήρια, για τα αδικήματα που αναφέρονται στον πιο πάνω.

Οι πόροι του Ταμείου διατίθενται για την για την αποζημίωση θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης στις περιπτώσεις που το θύμα δεν μπορεί να αποζημιωθεί από τον καταδικασθέντα, αλλά και για την επιχορήγηση προγραμμάτων στήριξης, νομικής αρωγής θυμάτων, πρόληψης και ενημέρωσης, όσον αφορά την σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση παιδιών.

Στον εν λόγω Νόμο, εισάγεται επίσης η υποχρέωση αναφοράς στις αρμόδιες αρχές οποιασδήποτε υποψίας για σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκου, ενώ παράλειψη ατόμου να προβεί σε καταγγελία επισύρει ποινή φυλάκισης μέχρι και 15 έτη ή σε χρηματική ποινή μέχρι και € 20.000 ή και στις δυο ποινές.

Περαιτέρω για πρώτη φορά διαχωρίζονται οι περιπτώσεις όπου υπάρχουν συγκεκριμένες συναινετικές σεξουαλικές δραστηριότητες μεταξύ ανηλίκων ή ενήλικα με παιδί, οι οποίες δεν αποτελούν αδικήματα, έτσι ώστε να προστατευτούν οι σχέσεις μεταξύ ανηλίκων και συγκεκριμένα εφήβων ή μεταξύ ανηλίκων με ενήλικες, στους οποίους η διαφορά ηλικίας δεν υπερβαίνει τα 3 έτη.

Ας ελπίσουμε λοιπόν, ότι με την εφαρμογή του Νόμου αυτού, θα υπάρξει καλύτερη προστασία των θυμάτων, λιγότεροι παραβάτες και ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά του τόπου μας.